13. Ağustos. 2023 tarihinde yapılan Arjantin Cumhurbaşkanlığı Ön Seçimlerini Javier Milei’nin kazanmasıyla birlikte dikkatler bir anda Arjantin üzerine yöneldi.
Arjantin halkının yıllardır yüksek enflasyon altında ezilmesi, iş başına gelen siyasetçilerin kendi çevrelerini ön plana alan bir ekonomik yapıyı kurmaları, Uluslararası Para Fonu (IMF) yıllardan bu yana devam eden başarısız programlar, sürekli alınan krediler, geniş halk kitlelerini yılgınlığa ve çaresizliğe ittiği ülke haline getirdi.
Onlar da ‘Coğrafya Kaderdir’ diyorlar mı bilmiyorum ama kötü yönetim ve enflasyon nedeniyle kendimize belki de en yakın hissettiğimiz ülkelerden biri Arjantin. Güney Amerika’nın ikinci en büyük ekonomisi.
Ekonomik verilerinin bir kısmını OECD den bir kısmını ise Birleşmiş Milletlerden toparladım. Bu kaynaklara aşağıda dipnot üzerinden ulaşabilirsiniz[1].
Harvard Üniversitesi’nin hazırladığı ticaret atlası[2] 2021 verilerine göre Arjantin’in ithalatında Çin (%18,61), ABD (% 11,34) ve Brezilya’nın (% 19,10) belirgin bir ağırlığı var. Avrupa kıtasından Almanya’nın payı (% 4,20) iken Türkiye’nin payı (% 0,41). Bir nevi kader birlikteliği içinde olduğumuz Arjantin ithalatında payımızın çok düşük kalması dikkat çekici.
Arjantin’in ihracatında aslan payı Brezilya’da (% 15,7), Çin (%8,28), ABD (% 6,53) ve Şili (% 5,63) önemli ticaret partnerleri. Türkiye Arjantin’in ihracatında % 0,69’luk paya sahip. İlişkilerde geliştirilecek çok yol var.
Arjantin, küresel pazarda (2021 yılı verileri) Tarımda % 1,77, Otomobilde % 0,27, Kimyevi Maddelerde % 0,14 ve tekstilde % 0,04 lük paya sahip bir ülke.
Arjantin ekonomisi çifte kurlu bir ekonomi. Yerellerin dolara erişimi kısıtlandığı için resmi piyasa kur ne gözükürse gözüksün Mavi Dolar adı verilen gayrı resmi dolar/peso kuru temel gösterge. Arjantin’e gidenler bilirler. Herhangi bir pastanede bile dolar verip mavi dolar kuru üzerinden pesonuzu rahatlıkla alabiliyorsunuz.
Dolarhoy.com internet sitesine göre 17.08.2023 tarihinde mavi dolar kuru alış 770 satış 780 olarak gözüküyor. Yani 1 ABD Doları karşılığı 780 Peso.
Arjantin’de Genel Seçimler 22 Ekim 2023 tarihinde yapılacak ve Arjantin Yeni Başkanını seçecek. Ancak öncesinde Arjantinliler ön seçim ile genel seçimde yarışacak adayları belirliyorlar. Bir adayın Başkan olabilmesi için geçerli oyların %45’ini veya ikinciden 10 puanlık bir farkla %40’ını almasını gerekiyor. Her iki senaryo da gerçekleşmezse, 19 Kasım’da ikinci tur oylama yapılacak.
Ön seçimlerin yapılması konusu keşke bizde de olsaydı diye insan içinden geçirmiyor değil. Ama bizde muhalefetin zaten iktidar olmak gibi bir isteğinin olmadığını gördük. O nedenle herhalde bu uygulama hiç bize uğramaz.
Yıllarca süren kötü yönetim, halkın fakirlik içinde debelenmesi, umutsuzluğa düşmesi dünyanın her yerinde aşırı görüşe sahip kişileri hemen öne çıkarıyor. Sosyal medyayı iyi kullanıyorsa, kavgacı bir hali varsa özellikle gençleri etrafında toplayabiliyor.
Javier Milei özelinde de benzer bir durum ortaya çıktı. Milei sıradışı söylemleri, ülkenin başına bela olan güvenlik endişelerinden beslenmesi, sağ cenahın çok sevdiği silahlanmaya imkân tanıyacağı, kürtajı yasaklayacağı, işçi dostu uygulamalara son vereceği yönündeki vaatlerle, sağ seçmenin doğal temsilcisi haline geldi.
Ekonomiye ilişkin olarak en büyük vaadi ülkeyi pesodan kurtarma vaadi. Ülkeyi tamamen dolarize edeceğini ve Merkez Bankasını ortadan kaldıracağını söylüyor. Arjantin’i Güney Amerika Ortak Pazarından çıkaracağını ve Çin’le ilişkileri yeniden gözden geçireceğini söyleyerek aslında Batı Dünyasına ve ABD’ne de göz kırpıyor.
Kötü yönetim sonucu ortaya çıkan ekonomik tablo bir kader değil. Milei ekonomiye düzlüğe çıkaracağını ve Arjantin’in temerrüde düşmesini engelleyeceğini söylüyor.
Bence yeni bir Trump geliyor.
Seçilirse ne kadar başarılı olacağını beraberce göreceğiz. Ancak vaat edilenler kolayca yapılacak şeyler değil. Yine de yıllarca fakirlikle sınanan halk için bir umut kapısı.
Şimdi gözümüz kulağımız 22 Ekim 2023 de gerçekleşecek Arjantin Genel Seçimlerinde olacak.
[1] https://unctadstat.unctad.org/CountryProfile/GeneralProfile/en-GB/032/index.html Erişim Tarihi: 17.08.2023
https://data.worldbank.org/country/argentina?view=chart Erişim Tarihi: 17.08.2023
[2]https://atlas.cid.harvard.edu/explore/geo?year=2021&country=8&queryLevel=location&tradeDirection=import&productClass=HS&product=undefined&target=Product&partner=undefined&startYear=undefinedErişim Tarihi: 17.08.2023
İçimden Geldiği Gibi 
Yorum bırakın